تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و بررسی الگوی واکنش ژنوتیپی در ارقام یولاف

در این پژوهش از روش امی (تجزیه توام آثار افزایشی جمع پذیر و آثار متقابل ضرب پذیر) به منظور تعیین پایداری عملکرد 9 ژنوتیپ یولاف متشکل از 4 رقم کانادایی و 5 لاین اصلاحی از ترکیه به همراه جوماکویی به عنوان شاهد در 6 محیط (شرایط مختلف رشد و نمو : سه تاریخ کاشت 20 مهر، 10 آبان و 30 آبان و 3 تراکم کاشت 300، 375 و 450 بذر در متر مربع) استفاده شد. آزمایش در سال زراعی 80-1379 در مزرعه پژوهشی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد اجرا گردید. برای هر محیط از طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار استفاده شد. طبق نتایج به دست آمده آثار اصلی ژنوتیپ و محیط و اثر متقابل ژنوتیپ× محیط معنی دار بودند و 70% از مجموع مربعات آن توسط دو مؤلفه اصلی اول اثر متقابل (ipci) تبیین شد. بر مبنای نمودارهای بای پلات اجزای ژنوتیپی و محیطی اولین و دومین مؤلفه اصلی اثر متقابل و میانگین های عملکرد ژنوتیپ ها و محیط ها، آماره های پایداری مدل ammi2 یعنیsip2 و ev2 ، تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی و هم چنین نتایج تجزیه خوشه ای بر مبنای ارزش های ژنوتیپی و محیطی اولین مؤلفه اصلی اثر متقابل، نتیجه گیری شد که ارقام بویر، کالیبر و لاین 28 پایدارترین واکنش را داشتند که از این بین رقم بویر کمترین ipc1 را نشان داد. رقم پیسر و لاین های 2 و 17 ناپایدار و واجد سازگاری خصوصی با تراکم کاشت 300 بذر در مترمربع بودند. لاین های 32 و 28 دارای سازگاری خصوصی با تاریخ کاشت اول بودند. جوماکویی و رقم پیسر نسبت به تاریخ های کاشت دوم و سوم و تراکم کاشت دوم سازگاری خصوصی نشان دادند.